The food chronology
[Φεβρουάριος 2008]
Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τον James Trager, κέρδισε το 1995 το βραβείο της ICSP για το καλύτερο εγχειρίδιο αναφοράς. Μια κολοσσιαία συλλογή 800 περίπου σελίδων που αισιοδοξεί να γίνει μια πολύτιμη επιτομή των γεγονότων που αφορούν την διατροφή από την προϊστορία μέχρι το παρόν. Είναι αλήθεια πως η ιστορία της διατροφής είναι γεμάτη περισσότερο με μύθους, θρύλους, ήθη, έθιμα και παραδόσεις που ξεφεύγουν από το πραγματικό και φλερτάρουν με το φανταστικό στην πλειονότητά τους. Με εξαίρεση κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις βιβλίων που αποτελούν πανεπιστημιακή ή σε κάθε περίπτωση ιδιαιτέρα επιστημονική δουλειά, έργα μεμονωμένα ή συλλεκτικά, η παγκόσμια βιβλιογραφία της γαστρονομίας έχει να παρουσιάσει πολύ συχνά δείγματα καταγραφών όλων αυτών των αντιφατικών πληροφοριών που αφορούν στην διατροφή. Βέβαια, σε τελική ανάλυση αυτή η παραμυθία είναι ένα στοιχείο που ελέγχεται θετικά, αφού καταλήγει στο να παρέχεται μια σειρά πληροφοριών που οριοθετεί με το δικό της τρόπο το μύθο της διατροφής, όπως για παράδειγμα οι δεκάδες επεξηγήσεις στην ασιατική κουλτούρα της κάθε κίνησης ή δραστηριότητας του ατόμου μέσα στην ημερήσια ρουτίνα του. Το στοιχείο όμως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι η καταγραφή των όσων αφορούν τη διατροφή με έναν πιο πραγματικό τρόπο είναι χρήσιμη. Και αυτό προσπαθεί να πετύχει ο συγγραφέας με το ανθολόγιο που παρουσιάζει.
Τα λήμματα είναι αναρίθμητα και η θεματολογία τους τόσο ευρεία, που ξεπερνάει τη φαντασία του αναγνώστη. Ευτυχώς, εκτός από τη χρονολογική αναφορά στην αρχή κάθε λήμματος, έχει προβλεφθεί ένα σύμβολο που αποσκοπεί στο να κατηγοριοποιήσει το αντικείμενο που πραγματεύεται το κάθε λήμμα σε μια σειρά θεματικών ενοτήτων που αναφέρονται στην αρχή της έκδοσης, όπως παραδείγματος χάριν ιστορία, διατροφή, μάρκες φαγητών, ποτά, εστιατόρια, καθημερινότητα, περιβάλλον κλπ. Επειδή ακριβώς το βιβλίο προσπαθεί να βασιστεί σε όσο το δυνατόν πιο διασταυρωμένα στοιχεία γίνεται, η αναφορά στο παρελθόν καταλαμβάνει σχετικά δυσανάλογο κομμάτι. Από τους προϊστορικούς χρόνους, ο αναγνώστης φτάνει ως το τέλος του 19ου αιώνα μέσα στις πρώτες 150 σελίδες του βιβλίου και οι υπόλοιπες αφορούν την πιο σύγχρονη εποχή. Ίσως αν από τα λήμματα γίνονταν μια επιλογή που να αφορά περισσότερο θέματα καθαρά της γαστρονομίας, το βιβλίο να έβρισκε ένα πιο προσανατολισμένο κοινό, μιας και η ιδιαίτερη ποικιλομορφία ίσως να του αφαιρεί ένα κομμάτι από το στόχο του.
Δεν είναι ένα βιβλίο που μπορείς να το διαβάσεις ως ένα ενιαίο σύνολο, ούτε όμως και ένα εγχειρίδιο στο οποίο μπορείς να ανατρέξεις επειδή θα προσπαθήσεις να βρεις μια πληροφορία, καθώς τέτοιος τρόπος δεν παρέχεται, με το αντίστοιχο ευρετήριο στο τέλος του έργου να είναι μεν ένα στοιχείο αναφοράς, όμως να μην αποτελεί και αιτία για να ξεφυλλίσει κανείς τις σελίδες του. Ο πραγματικός λόγος για να έχει κανείς ένα τέτοιο βιβλίο στην βιβλιοθήκη του είναι το πάθος για τη γαστρονομία και το ενδιαφέρον του να διαβάζει οτιδήποτε σχετικό με αυτή, γιατί είναι αλήθεια πως οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ, ιδίως αυτές που αφορούν τις εξελίξεις σε καιρούς κοντά στους σημερινούς γύρω από τα θέματα της διατροφής, όσον αφορά προϊόντα επώνυμα και μη, εστιατόρια, ανακαλύψεις, πρωτοβουλίες κρατών, οργανισμών κλπ, αποτελούν μια συλλογή που είναι πολύ δύσκολο να συναντήσει κανείς. Δε είναι ευδιάκριτο ποιον πραγματικά αφορούν οι πληροφορίες αυτές. Ίσως με τη στενή έννοια να μην αφορούν κανένα. Για αυτόν όμως που ενδιαφέρεται να έχει μια πλήρη συλλογή, το αντικείμενο που πραγματεύονται είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο να το ανακαλύψεις στις σελίδες άλλου βιβλίου.